W Polsce w zależności od regionu prezenty przynoszą różne postacie. A wiecie kto i kiedy przynosi prezenty na Słowacji?
Niedawno pisałam o targach bożonarodzeniowych na Słowacji, więc to już chyba ten czas, w którym nie sposób się obronić przed świąteczną atmosferą. Dlatego też postanowiłam napisać o tym, kto i kiedy roznosi prezenty u naszych południowych sąsiadów.U nas prezenty przynosić może Mikołaj, Dzieciątko, Gwiazdka czy Gwiazdor. Spotkałam się nawet z przypadkami, że Mikołaj przynosi prezenty dwa razy - 6 grudnia i 24 grudnia. Na Słowacji, w odróżnieniu od Polski, nie ma aż tak wielkich różnic, jeśli chodzi o to, kto w grudniu przynosi prezenty.
Na Słowacji 6 grudnia swoje święto ma Mikołaj, czyli Mikuláš (Święty Mikołaj - Svätý Mikuláš). Już 5 grudnia wieczorem mężczyzna z białą brodą, ubrany w tradycyjny strój biskupa odwiedza dzieci i rozdaje im słodkości lub karci je za złe zachowanie. Kiedyś Mikołajowi towarzyszył cały orszak różnych postaci, dziś czasem jeszcze spotkać można jedynie anioła i diabła [patrz zdjęcie niżej]. Niemniej z upływem czasu tradycja ta zaczęła się zmieniać i w dzisiejszych czasach Mikołaj z reguły pojawia się 6 grudnia, ubrany jest w czerwony strój, który powszechnie kojarzymy z postacią Mikołaja, zostawia dzieciom słodkości i małe prezenciki w ich butach, które należy dzień wcześniej dokładnie wyczyścić.
24 grudnia zdecydowanie większe prezenty przynosi Jezusek, czyli Ježiško. Bardziej chrześcijańskie rodziny odrzucają nawet postać Mikuláša, twierdząc, że prezenty przynosi tylko dzieciątko Jezus.
Od kilku lat słowacka poczta zajmuje się odbiorem i odpisywaniem na listy do Ježiška. Taki list możesz napisać także Ty!
Co ciekawe, podczas zimnej wojny komuniści próbowali w Czechosłowacji tradycję Jezuska zastąpić Dziadkiem Mrozem (Dedo Mráz). W 1952 roku prezydent Czechosłowacji Antonín Zápotocký w swoim świątecznym przemówieniu dla uczniów twierdził nawet, że:
Co ciekawe, podczas zimnej wojny komuniści próbowali w Czechosłowacji tradycję Jezuska zastąpić Dziadkiem Mrozem (Dedo Mráz). W 1952 roku prezydent Czechosłowacji Antonín Zápotocký w swoim świątecznym przemówieniu dla uczniów twierdził nawet, że:
Jezusek zarósł, ma teraz brodę i zamienił się w Dziadka Mroza, który przychodzi ze wschodu, a jego drogę nie oświetla jedna gwiazda betlejemska tylko wiele czerwonych gwiazd.[1]
I faktycznie można spotkać się z opiniami, że do dziś w niektórych słowackich rodzinach prezenty przynosi Dziadek Mróz.
Jako że język słowacki i kultura słowacka dość mocno chłoną wszelkie anglicyzmy, można spotkać się także z opiniami, że prezenty przynosi Santa Claus (lub w bardziej słowackiej wersji Santa Klaus). Choć raczej są to odosobnione przypadki, bo amerykański Mikołaj jest głównie wykorzystywany w celach marketingowych i nie ma większych szans na przebicie się na Słowacji. Co potwierdza także porównanie częstotliwości pojawiania się nazw Santa Claus, Mikuláš i Ježiško w słowackich mediach [2], w którym ewidentnie wygrywa Mikuláš (838 razy), drugie miejsce zajmuje Ježiško (484 razy) a Santa Claus znajduje się na szarym końcu (199 razy). Co ciekawe, Santa Claus był najczęściej wspominany przez tygodniki i czasopisma, widocznie te media chciały być bardziej „trendy”.
Jako że język słowacki i kultura słowacka dość mocno chłoną wszelkie anglicyzmy, można spotkać się także z opiniami, że prezenty przynosi Santa Claus (lub w bardziej słowackiej wersji Santa Klaus). Choć raczej są to odosobnione przypadki, bo amerykański Mikołaj jest głównie wykorzystywany w celach marketingowych i nie ma większych szans na przebicie się na Słowacji. Co potwierdza także porównanie częstotliwości pojawiania się nazw Santa Claus, Mikuláš i Ježiško w słowackich mediach [2], w którym ewidentnie wygrywa Mikuláš (838 razy), drugie miejsce zajmuje Ježiško (484 razy) a Santa Claus znajduje się na szarym końcu (199 razy). Co ciekawe, Santa Claus był najczęściej wspominany przez tygodniki i czasopisma, widocznie te media chciały być bardziej „trendy”.
Czy Słowacy wiedzą, jaka jest różnica między Santa Clausem, Mikulášem a Ježiškiem?
W związku z tym, że wspomniane trzy postaci są obecne w świadomości Słowaków, zapytano kilka osób o to „Jaka jest różnica pomiędzy Santa Clausem, Mikulášem a Ježiškiem?” i oto ich odpowiedzi [3]:
MARCELA, 25 lat, Budatín: „Dla chrześcijan Ježiško to syn Boży, Nie rozróżniam Santa Clausa od Mikuláša, obydwa imiona określają tego samego człowieka.”
JAROSLAV, 55 lat, Třebíč (Czechy):
„Santa Claus roznosi prezenty w Ameryce, w środkowej i wschodniej Europie jest to Mikuláš. Dla dzieci najważniejszy jest Ježiško, którego wymyślili ludzie.”
TOMÁŠ, 19 lat, Divina: „Podstawową różnicą jest region, w którym rozdaje się prezenty. Ježiško i Mikuláš roznoszą bożonarodzeniowe niespodzianki w Europie, Santa Claus obdarowuje dzieci w Ameryce.”
VERONIKA, 18 lat, Kysucké Nové Mesto:
„Santa Claus to amerykański Mikuláš. Ježiško to postać historyczna, która roznosi prezenty dzieciom w środkowej i wschodniej Europie.”
BARBORA, 19 lat, Višňové:
„Na Słowacji 24 grudnia dzieci dostają prezenty od Ježiška. Mikuláš chodzi 6 grudnia i rozdaje słodycze. W Ameryce rolę naszego Ježiška zajął Santa Claus.”
ĽUDMILA, 58 lat, Żylina: „Nie rozróżniam Ježiška, Mikuláša i Santa Clausa. Według mnie nie ma między nimi żadnej różnicy.”
Jak widać, zapytane osoby potwierdzają nikłe szanse na przebicie się amerykańskiego Mikołaja na Słowacji, którego imię często jest wykorzystywane tylko w marketingu i nie ma to odbicia w świadomości ludzi, którzy zdecydowanie bardziej wolą "swojskiego" Mikuláša i Ježiška.
A kto i kiedy u Was przynosi prezenty? 😉
Informacje o innych słowackich świętach i tradycjach znajdziecie klikając w poniższy przycisk:
Jeśli spodobał Ci się mój wpis, to będzie mi miło, jeśli:
✦ zostawisz tu swój komentarz
✦ polajkujesz mój fanpage
✦ udostępnisz ten wpis swoim znajomym
Podczas pisania tego artykułu korzystałam z następujących źródeł:
[1] Števkov, Peter: Deda Mráza sme porazili. Porazíme aj Santa Klausa? U nás darčeky nosí Ježiško, ale v iných krajinách je to oveľa bizarnejšie. W: parlamentarnelisty.sk. Artykuł po słowacku dostępny online. dostęp 30.11.2018
[2] Augustín, Radoslav: Santa Clausa slovenské médiá s Vianocami ešte príliš nespájajú. W: medialne.trend.sk Artykuł pos łowacku dostępny online, dostęp 30.11.2018
[2] Šimková, Marcela: Kto nosí na Vianoce darčeky? W: "SME - MyŽylina". Artykuł po słowacku dostępny online, dostęp 30.11.2018, tłumaczenie własne
Brak komentarzy: