Kuchnia słowacka: Šúľance s makom, czyli słowackie kopytka na słodko

Šúľance s makom (lub z innymi dodatkami) to tradycyjne słowackie danie, którego nie mogło zabraknąć na moim blogu. Cóż tu więcej pisać - czytajcie, gotujcie i zajadajcie!

Dawno nie było żadnego przepisu, a że miałam ostatnio ochotę na šúľance s makom, to postanowiłam się podzielić z Wami przepisem na to jedno ze sztandarowych dań kuchni słowackiej.

Šúľance? A co to?

Co tu ukrywać, šúľance to po prostu nasze kopytka, tyle że podawane w nieco inny sposób. O ile u nas kopytka jada się raczej wytrawne, to na Słowacji zdecydowanie przeważa słodka wersja tego dania.

Niestety, brak informacji skąd w kuchni słowackiej wzięły się šúľance. Podobnych informacji nie znalazłam także o kopytkach w kuchni polskiej. Jednak warto zauważyć, że chyba w większości kuchni europejskich mamy do czynienia z tego rodzaju kluskami ziemniaczanymi (polskie kopytka, słowackie šúľance, włoskie gnocchi, niemieckie Schupfnudeln itp.), stąd mogę jedynie zakładać, że kluski te znalazły się w kuchni słowackiej wraz z ziemniakami na Słowacji [o tym pisałam tutaj].

Šúľance w regionach

Nie byłabym sobą, gdybym Wam nie napisała czegoś więcej niż tylko przepis. Przyjrzyjmy się zatem samemu słowu i jego różnych regionalnych wersjach.

Słowo šúľance (jeden šúľanec)pochodzi od czasownika šúľať, które dosłownie oznacza formować kawałek ciasta w spiczasty wałek. W języku polskim byśmy musieli powiedzieć: skręcać, zwijać, wałkować.

Na Spiszu na „słowackie kopytka” mówi się cikošky, czyli dosłownie mówiąc siusiaki 😉, a cikošky s brezľami to šúľance z bułką tartą. W okolicy Preszowa na šúľance mówi się šlisky (tę nazwę spotkacie także w czeskiej Morawie, więc podobnie jak w przypadku ziemniaków mamy powiązanie wschodu Słowacji z Czechami [po więcej informacji odsyłam do postu o ziemniakach]). Na Zemplinie to z kolei anďelske pucočky.[1] Na Gemerze šúľance to także bedere lub cibliky (cíbliky). Natomiast na Szaryszu i Abowie mówi się na nie kokoški. [2]

À propos ziemniaków i dialektów, to widzieliście post o tym, jak w różnych regionach Słowacji mówi się na ziemniaki?

Przepis:

O tym, że šúľance są już tradycyjnym słowackim daniem, niech świadczy fakt, że przepis na nie występuje już w pierwszej książce kucharskiej napisanej w języku słowackim (Prvá kuchárska kniha v slovenskej reči), którą stworzył Ján Babilon i która po raz pierwszy ukazała się w 1870 roku. [3] Następnie także przepis pojawił się we  wspominanej już przeze mnie na blogu książce kucharskiej z roku 1914 autorstwa Terézii Vansovej. [4]

Ale nie będę przeciągać, bo pewnie głodni jesteście.

Šúľance z makiem

Składniki na 4 porcje:

 

• 1 kg ziemniaków
• sól
• 1 jajko
• 200g mąki
• mak mielony
• masło
• cukier puder

Przygotowanie:

Na początek postępujemy, jak w przypadku naszych tradycyjnych kopytek:

Ziemniaki obrać i ugotować w osolonej wodzie. Po ugotowaniu przecisnąć przez praskę (można też rozgnieść tłuczkiem do ziemniaków lub zetrzeć na tarce - jak wam wygodniej). Zostawić do ostygnięcia.

Zimne, przeciśnięte przez praskę ziemniaki wymieszać z jajkami i mąką. Wyrobić ciasto, w razie potrzeby dodać więcej mąki. 

Gotowe ciasto rozdzielić na mniejsze części. Następnie tak samo, jak w przypadku naszych kopytek, należy stworzyć wałki, które trzeba pociąć na klasyczne małe kopytka.

Jedyną różnicą jest to, że kopytka na koniec należy rozwałkować jeszcze dłonią na stolnicy, tworząc cieńsze, podłużne kluski, czyli šúľance. Tak powstałe kluseczki powinny mieć rozmiary zbliżone do małego palca u dłoni (grubsze kluski, które wielkością zbliżone są do kciuka to już pĺžiky a nie šúľance).

Šúľance wrzucać do wrzącej, osolonej wody i gotować do wypłynięcia na wierzch. W międzyczasie można przygotować dodatki, w przypadku makowych klusek należy w miseczce wymieszać mak z cukrem pudrem.

Kluski wyciągnąć z wody i przełożyć do miski (lub żeby nie brudzić kolejnych naczyń, można wylać wodę z garnka i wykorzystać garnek, w którym gotowały się šúľance). Do gorących klusek dodać masło i wymieszać, żeby masło dobrze obtoczyło kluski, następnie dodać mielony mak i cukier puder, wszystko wymieszać i można podawać.

UWAGA: Ilość masła, maku i cukru pudru zależy już tylko od was i waszych smaków - ja nie przepadam za mega słodkimi rzeczami (a takie nieraz potrafią być šúľance podawane na Słowacji), dlatego zawsze dodaję zdecydowanie mniej cukru niż maku. Poza tym zawsze można dodać cukier, gdy stwierdzicie, że jednak jest go za mało.

Inne wersje

Oczywiście šúľance mogą być także z innymi dodatkami. Równie popularne na Słowacji są w wersji z mielonymi orzechami (wystarczy postępować według przepisu i mak zamienić na mielone orzechy). Czasem spotykam się także z wersją z podprażoną bułką tartą (u mnie w domu mówi się na to piasek, a u Was?). Wspominany już przeze mnie Ján Babilon w swojej książce pisze o wersji z podprażoną bułką tartą i cukrem.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez 4REST (@restauracia4rest) Lut 5, 2019 o 10:15 PST

Przeglądając strony z przepisami trafić można także na różne inne wariacje typu Granko (słodzone kakao), powidła śliwkowe, świeże owoce lub na słono z bryndzą, skwarkami czy z kapustą kiszoną.

Czasem także šúľance robi się z ciasta ziemniaczano-twarogowego.

Pozostałe przepisy tradycyjnej słowackiej kuchni znajdziecie tu:

Jeśli spodobał Ci się mój wpis, to będzie mi miło, jeśli:

✦ zostawisz tu swój komentarz

✦ polajkujesz mój fanpage

✦ udostępnisz ten wpis swoim znajomym

---

Podczas pisania tego artykułu korzystałam z:
[1] Zemplínske nárečie. W: klub-zemplincanov-v-kosiciach.com, artykuł w j.słowackim dostępny online, dostęp 05.08.2019
[2] Šúľance. W. narecie.sk, artykuł w j.słowackim dostępny online, dostęp 05.08.2019
[3] Babilon, Ján: 676. Zemiakové šúľance. W: Prvá kuchárska kniha v slovenskej reči, książka w j,słowackim dostępna online, dostęp 05.08.2019

[4] Vansová, Terézia: 333. Šúľance. W: Recepty prastarej matere. Nová kuchárska kniha, Książka w j. słowackim dostępna online, dostęp 05.08.2019