Festiwal Miłosza to jeden z największych festiwali literackich organizowanych w Polsce i w naszej części Europy. Co roku pod festiwalowym patronatem ukazuje się kilka publikacji. W tym roku wśród wyróżnionych dzieł znalazł się tom poezji „Ciemne miejsca” autorstwa Ivana Štrpki.
O Festiwalu Miłosza piszę, ponieważ jest to już druga w tym roku akcja, w której mówi się o słowackiej poezji. [O poprzedniej akcji Wiersze w mieście już pisałam - tam także znajdziecie wiersz Ivana Štrpki z jednej z poprzednich edycji]. Tegoroczna edycja to kilkumiesięczny kontakt z poezją, w ramach którego swoją premierę miało 5 tomów poetyckich, w tym wydany przez Instytut Mikołowski tom poezji Ivana Štrpki Ciemne miejsca.9 edycja Festiwalu Miłosza, jak to określają organizatorzy, zmieniła swój stan skupienia. Chodzi o to, że w związku z obecną sytuacją wywołaną przez koronawirusa, w tym roku Festiwal, zamiast odbywać się w Krakowie, rozgościł się w przestrzeni internetu. Jak piszą organizatorzy:
Konieczność przeniesienia wydarzeń festiwalowych do sieci jest okazją do promocji poezji w czasach, które z prędkością internetowego łącza zmieniają nasze kulturowe przyzwyczajenia i rytuały. Z jednej strony ulegamy złudnemu wrażeniu, że kultura literacka jest na wyciągnięcie ręki, którą kładziemy na klawiaturze komputera. Z drugiej strony tęsknimy za doświadczeniem kultury żywej, spełniającej się w fizycznym kontakcie jej twórców i odbiorców. Ta dziwna sytuacja życia w „międzyczasie”, w zawieszeniu i niepewności dnia jutrzejszego, wyostrza naszą uwagę na to, co – mamy taką nadzieję – chwilowo utracone.[1]
Przyznać trzeba, że każdemu brakuje spotkań i żywych, pełnych emocji kontaktów międzyludzkich, to jednak dzięki zmianie „stanu skupienia festiwalu” dostęp do niego mają wszyscy zainteresowani, nie tylko Ci co mogą akurat być w Krakowie. Podobną, wygodną dla wszystkich zainteresowanych osób formę ma Festiwal Miesiąc Spotkań Autorskich (niestety w tym roku polska i słowacka część festiwalu została odwołana). No i też dzięki temu mogę przekazać dalej słowackie elementy, które pojawiły się do tej pory w ramach tego wydarzenia. I za tą sprawą mogę tworzyć dla Was katalog słowackiej literatury w Polsce, dzięki czemu każdy zainteresowany słowacką kulturą znajdzie informacje w jednym miejscu.
Słowacki poeta miał być gościem tegorocznej edycji festiwalu, z wiadomych przyczyn jego przyjazd do Polski nie doszedł do skutku, ale jak zdradził tłumacz, Franciszek Nastulczyk, Štrpka obiecał pojawić się w Polsce za rok.
Słowacki poeta miał być gościem tegorocznej edycji festiwalu, z wiadomych przyczyn jego przyjazd do Polski nie doszedł do skutku, ale jak zdradził tłumacz, Franciszek Nastulczyk, Štrpka obiecał pojawić się w Polsce za rok.
Ivan Štrpka i Ciemne miejsca
O Ivanie Štrpce i jego poezji pisano i mówiono wiele, jednak krytycy są zgodni, że jego poezja jest na tyle charakterystyczna, że można ją wszędzie rozpoznać. Jest tak także dzięki często poruszanym przez autora tematom wolności, egzystencji i odpowiedzialności.
Warto nadmienić, że wydany przez Instytut Mikołowski tom Ciemne miejsca jest kompilacją 3 dzieł poety: Veľký dych: Psychopolis, tenký ľad (Wielki oddech: Psychopolis, cienki lód, 2009), Fragment (rytierskeho) lesa (Fragment (rycerskiego) lasu, 2016), Kam plášť, tam vietor (Gdzie płaszcz, tam wiatr, 2018).
O pierwszym z powyższych tomów na Słowacji pisano:
Štrpka oprócz tego, że porusza stałe dla siebie tematy, to także zdecydowanie preferuje dwuznaczność od definicji, dzięki temu jego twórczość można interpretować na wiele sposobów. Poeta daje czytelnikom wolność do decydowania o tym, w jaki sposób dany tekst odczytają. Między innymi dzięki temu Štrpka stał się jednym z najbardziej cenionych słowackich autorów i niedoścignionym wzorem do naśladowania dla młodych, początkujących poetów.
Natomiast o poecie i jego tomie wierszy na stronie Festiwalu Miłosza można przeczytać następujące zdania:
Warto nadmienić, że wydany przez Instytut Mikołowski tom Ciemne miejsca jest kompilacją 3 dzieł poety: Veľký dych: Psychopolis, tenký ľad (Wielki oddech: Psychopolis, cienki lód, 2009), Fragment (rytierskeho) lesa (Fragment (rycerskiego) lasu, 2016), Kam plášť, tam vietor (Gdzie płaszcz, tam wiatr, 2018).
O pierwszym z powyższych tomów na Słowacji pisano:
Ivan Štrpka w tomie poezji Veľký dych: Psychopolis, tenký ľad twórczo pracuje z motywem okrucieństwa współczesnego życia i konfrontuje go z ludzkością oraz fantastycznym przedstawieniem relacji międzyludzkich. [3]O drugim tomie Fragment (rytierskeho) lesa młody poeta Michal Tallo pisze:
Jeśli niektóre z nowszych tomów Ivana Štrpki były skrytykowane przez część odbiorców za brak komunikacji lub utrudnianie odbioru, najnowszy tom stanowi po części powrót do jaśniejszych i czytelniejszych wczesnych książek autora z lat 70. i 80. Jednocześnie jednak, jak jesteśmy przyzwyczajeni do naszego prawdopodobnie najważniejszego współczesnego poety, jest to niezwykle aktualna poezja. V tomie Fragment (rytierskeho) lesa Štrpka nie boi się zadawać najbardziej podstawowych, a jednocześnie tych najbardziej skomplikowanych pytań o ludzką egzystencję: robi to ze swoim unikalnym spojrzeniem, co z tego napisanego czyni bez wątpienia wspaniałą poezję.[4]
A o najnowszym tomie, czyli o Kam plášť, tam vietor, za naszą południową granicą pisano:
Ivan Štrpka pod tytułem Kam plášť, tam vietor opublikował swój 15 tom poezji. Napisanie czegoś nowego o jego pracy jest trudnym zadaniem, ale nawet sam poeta nie stara się być oryginalny. Właśnie to uporczywe trwanie w swojej poetyce, tematach, motywach, napięciach, retoryce itp. sprawia, że teksty Štrpki są nadal poezją wysokiej jakości. Tworzona przez lata koncepcja tak się nawarstwiła, aż same warstwy zredukowały się tak bardzo, że wydają się półprzezroczyste, puste, jak plastiki ze zdjęć Doroty Sadovskiej, które znalazły się w tomie. Pojawienie się niczego (nowego) podczas uważnego czytania zastępuje coś przeciwnego, opakowanie i pojemniki wypełniają się, ale oczywiście duża część treści jest uzupełniana przez czytelnika.[5]
Natomiast o poecie i jego tomie wierszy na stronie Festiwalu Miłosza można przeczytać następujące zdania:
Poeta, prozaik, eseista, autor tekstów piosenek, tłumacz literatury włoskiej, hiszpańskiej i portugalskiej – Ivan Štrpka jest autorem tomu wierszy zatytułowanego Ciemne miejsca. Książkę wydaną przez Instytut Mikołowski przetłumaczył Franciszek Nastulczyk, który tak pisze o nowym zbiorze słowackiego twórcy: „W świecie poezji Ivana Štrpki świat i człowiek stoją nadzy wobec istnienia, rzeczy i czasu […]. Sytuacja nas przerasta. Tylko język może nam wskazać drogę ucieczki albo powrotu do pierwotnej jasności”. Štrpka, uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych słowackich poetów, jest laureatem najważniejszych nagród literackich na Słowacji, a jego książki zostały przełożone na języki niemiecki, portugalski, bułgarski, serbski, rumuński i polski. [2]
Polecam wam także posłuchać, co o słowackim poecie i tomie Ciemne miejsca mówi sam tłumacz:
Zamiast zamieszczania tu notki biograficznej odsyłam Was do posta o słowackiej poezji obecnej w akcji Wiersze w Mieście, bo uważam, że nie ma sensu powtarzać tych samych treści. Przypominam Wam także wywiad z Ivanem Štrpką, który jakiś czas temu znalazł się w „Przekroju”
Wiersze z tomu Ciemne miejsca
Myślę, że tutaj więcej nie trzeba dodawać. Zostawiam Was z odrobiną poezji.
Co prawda, nie udało się zorganizować czytania wierszy przez samego autora, ale za to dzieł Štrpki można posłuchać w interpretacji tłumacza.
Lub samemu przeczytać ich przekład:
Więcej poezji Ivana Štrpki znajdziecie w tomie Ciemne miejsca wydanym przez Instytut Mikołowski.
I na koniec warto wspomnieć także o samym tłumacz, bez którego ten tomik nie ujrzałby światła dziennego:
Franciszek Nastulczyk [6]
urodzony w 1957 roku w Bystrzycy nad Olzą, Republika Czeska, jest poetą, tłumaczem literatury czeskiej i słowackiej. Drukował w licznych almanachach i antologiach oraz w polskiej, czeskiej, słowackiej i słoweńskiej prasie literackiej. Jest absolwentem Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie studiował także filozofię. Mieszka i pracuje jako nauczyciel w Bielsku-Białej.
Więcej postów o literaturze słowackiej i książkach związanych ze Słowacją znajdziecie tutaj:
Jeśli spodobał Ci się mój wpis, to będzie mi miło, jeśli:
✦ zostawisz tu swój komentarz
✦ polajkujesz mój fanpage
✦ udostępnisz ten wpis swoim znajomym
Przy pisaniu tego artykułu korzystałam z:
[1] Nowy stan skupienia - organizatorzy Festiwalu Miłosza o jego 9. edycji. W: miloszfestival.pl. Artykuł dostępny online, dostęp 09.07.2020
[2] Premiery pięciu tomów poetyckich na 9. Festiwalu Miłosza. W: miloszfestival.pl. Artykuł dostępny online, dostęp 09.07.2020
[3] Veľký dych: Psychopolis, tenký ľad. W: arspoetica.sk. Artykuł w j.słowackim dostępny online, dostęp 10.07.2020[4] Tallo, Michal: Fragment (rytierskeho) lesa Ivana Štrpku. W. cocitat.sk. Artykuł w j.słowackim dostępny online, dostęp 10.07.2020 [tłum. własne]
[5] Urbanová, Eva: Stále ten istý „prázdny“ refrén. W: plav.sk. Artykuł w j.słowackim dostępny online, dostęp 10.07.2020 [tłum. własne]
[6] Festiwal Miłosza. W: facebook.com. Artykuł dostępny online, dostęp 09.07.2020
Brak komentarzy: