Dzieje się obok - Przegląd współczesnego słowackiego teatru [relacja]

Festiwal, festiwal i po festiwalu. W Warszawie zakończył się Przegląd współczesnego słowackiego teatru. Paradoksalnie dzięki epidemii kontakt ze słowacką kulturą miała zdecydowanie większa grupa odbiorców.

O  tym, dlaczego Instytut Teatralny postanowił zorganizować przegląd, już pisałam w poście z zapowiedzią, więc po te informacje zapraszam Was tutaj.

 

Dzisiaj natomiast chciałabym napisać kilka słów od siebie o organizacji i przedstawieniach, które udało mi się zobaczyć online, bo niestety nie miałam jak dojechać do Warszawy. Dlatego też przede wszystkim, poniekąd w imieniu wszystkich osób spoza Warszawy, gratuluję Instytutowi Teatralnemu za realizację tego festiwalu także w sferze internetowej. Bo jak przyznała sama kuratorka festiwalu Katarzyna Pilarska, dzięki pandemii i panującym obostrzeniom Instytut spojrzał na organizowane przez siebie wydarzenie w szerszej perspektywie. I choć idea teatru polega na żywym kontakcie widza z aktorem, to jednak w obecnej sytuacji większość twórców wyraziła zgodę na transmisję online. Instytut Teatralny stanął na wysokości zadania i zadbał o to, żeby widz relacji na żywo nie tracił na przekazie artystycznym. 

Jest to spory wkład w promocję słowackiej kultury.  Dzięki temu, że transmisje były bezpłatne, to ze słowackim teatrem mogło się zaznajomić większe grono odbiorców. A jeśli jesteście tu ze mną już dłużej, to wiecie, że wspieram każdą inicjatywę mającą na celu szerokie promowanie Słowacji i jej kultury.

Ale wracając do Przeglądu i spektaklów, które można było zobaczyć, to napisałam kilka zdań o każdym spektaklu i moich wrażeniach.

Moral insanity - Prešovské národné divadlo

 

Jak dla mnie lepszego i mocniejszego otwarcia festiwalu być nie mogło. Monodram inspirowany powieścią Umberto Eco Cmentarz w Pradze wywarł na mnie wielkie wrażenie. Tak jak już pisałam w poście z zapowiedzią, spektakl jego twórcy reklamują słowami: Przyjdź na przedstawienie, na pewno wybierzesz kogoś, kto jest odpowiedzialny za Twoje niepowodzenia. 

 

Spektakl dotykał niezwykle aktualnego tematu, bo pokazał jak jednostka, która na początku zdaje się być nikim, ot zwykłym strachem na wróble stojącym gdzieś pośrodku pola kapusty, zaczyna dochodzić do głosu i rządzić tym polem. Strach ożywa, zaczyna głosić swoje teorie spiskowe, zdania oparte na stereotypach i fałszywe informacje, i nagle okazuje się, że staje się kimś ważnym. Nagrania puszczane na żywo z magnetofonów i taśmy, którymi aktor zagarnia coraz większe części sceny, doskonale pokazują jak w dzisiejszych czasach łatwo zdobyć popleczników, nawet jeśli mają być "pustymi główkami kapusty". Ale przecież o to właśnie chodzi politykom czy szerzycielom wszelkiego rodzaju teorii spiskowych, chodzi o to, żeby nikt nie kwestionował tego, co oni mówią.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień I Spektakl "Moral insanity" | Prešovské národné divadlo

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Piątek, 4 września 2020

Ostatnia część spektaklu to słowa z rozmów Mariána Kočnera, który był sądzony o zlecenie zabójstwa dziennikarza śledczego Jana Kuciaka w lutym 2018 roku. Spektakl zaprezentowany w Warszawie miał jeszcze większy oddźwięk, ponieważ właśnie tego dnia ogłoszono wyrok w sprawie zabójstwa Kuciaka i jego narzeczonej Martiny Kušnírovej. Po ogłoszeniu wyroku chyba wszyscy zaangażowani emocjonalnie w ten proces i oczekujący sprawiedliwości powtarzali jak zepsuta katarynka ostatnie słowa, jakie padły w spektaklu Lebo to nie je pravda [Ponieważ to nie jest prawda].

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień I Spektakl "Moral insanity" | Prešovské národné divadlo

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Piątek, 4 września 2020

Jak dla mnie to był bardzo emocjonujący spektakl, który powinien dawać do myślenia. Dlatego też nie dziwią mnie nagrody, które do tej pory preszowski teatr zgarnął za to przedstawienie.

 

Dziki świat wyobraźni - ODIVO

 

Przedstawienie zainspirowane książką Tam, gdzie żyją dzikie stwory Maurica Sendaka. Mówi się o nim, jako o jednym z najpiękniejszych przedstawień dziecięcych, które powstały w ostatnich latach na Słowacji. Co zdaje się, potwierdził śmiech dzieci, który było co chwila słychać z sali. Przedstawienie pokazuje, że nie tylko dzieci mogą mieć uciechę z płatania figli i wymyślania różnych rzeczy, aktorzy i starsi widzowie (w tym ja) również świetnie się bawili. Aktorzy - Maja Danadová i Filip Hajduk, nie są jedynie osobami wprawiającymi lalki w ruch, ale ich mimika i głosy nadają przedstawieniu dodatkowej głębi.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień II Spektakl "Dziki świat wyobraźni" | ODIVO

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Piątek, 4 września 2020

Scena przyciąga wzrok, choć z pozoru jest to tylko drewniana skrzynia, to dzięki możliwości zmniejszania i ruchu, dynamicznie przystosowuje się do przygód małego Maxa. Dzika wyobraźnia twórców ujawniła się także w lalkach sennych stworów, które zostały stworzone z gałęzi i części rowerowych. Bardzo oryginalny pomysł i jak najbardziej wpisujący się w obecne ekologiczne, ale i steampunkowe, trendy. Całość idealnie uzupełniała muzyka grana na żywo, która nie była jedynie tłem, ale reagowała na wydarzenia na scenie.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień II Spektakl "Dziki świat wyobraźni" | ODIVO

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Piątek, 4 września 2020

Dziadziuś - Bratislavské bábkové divadlo

 

Przede wszystkim wielkie brawo dla aktorów, którzy zagrali przedstawienie w języku polskim! Dzięki temu ukłonowi w stronę polskich widzów spektakl został bardzo dobrze przyjęty przez wszystkie dzieci na sali teatralnej. 

 

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień III Spektakl "Dziadziuś" | Bratislavské bábkové divadlo

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Sobota, 5 września 2020

Spektakl oparty na motywach książki Liétajuci deduško [Latający dziadziuś] czeskiego autora Štěpána Zavřela. Twórcy zmuszają widzów do refleksji nad tym, co w dzisiejszych czasach robimy z dziadkami, dla których rzadko znajdujemy czas. Niestety, często się zdarza, że dziadkowie zabieganych wnuków trafiają do domów spokojnej starości, twórcy spektaklu metaforycznie proponują "spakować dziadków" do pudełek. Tylko dziadek Svetomír, postanawia sprzeciwić się temu porządkowi i ukrywa się w swoim małym pokoiku, wspominając przygody swojego dziadka, który zwiedził pół świata.

 

Gdy jednak eksperci od pakowania dziadków w pudełka dopadną i Svetomíra, ten mimo wszystko się nie poddaje i podburza innych "spakowanych" dziadków, zachęcając ich do robienia tego, na co mają ochotę i gdzie mają ochotę.

 

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień III Spektakl "Dziadziuś" | Bratislavské bábkové divadlo

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Sobota, 5 września 2020

 

Spektakl przypomina nam, że warto pamiętać o dziadkach, spędzać z nimi cenny czas i przede wszystkim wspierać w ich życiu, bo to, że mają 80 lat, nie znaczy, że już nie mają marzeń i praw do normalnego życia.

Kocham cię, uważaj na siebie -  Divadlo NUDE

Spektakl Kocham cię, uważaj na siebie to autorska produkcja, która w oryginalny sposób łamie społeczne tabu i stawia prowokacyjne pytania związane z macierzyństwem, partnerstwem, małżeństwem. Jeśli myślicie, że macierzyństwo jest jak zdjęcia wszystkich mamuś na Instagramie: kolorowe i usłane różami, to ten spektakl Was z tego błędu wyprowadzi.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień III Spektakl "Kocham cię, uważaj na siebie" | Divadlo NUDE

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Niedziela, 6 września 2020

Prezentowane historie nie są skierowane tylko do kobiet, myślę że także mężczyznom mogą dać do myślenia. Ponieważ twórczynie spektaklu mówią o tym, o czym nie mówi się głośno w naszym społeczeństwie. Twórcy proponują widzowi cztery różne historie, których wspólnym mianownikiem jest macierzyństwo. Każda z tych historii jest niezwykle autentyczna. Spektakl jest wyjątkowy także pod tym względem, że odbywał się w domu, nie w sali teatralnej. Każda z historii odgrywała się w innym pomieszczeniu, aktorki ubrane w białe koszulki i wygodne spodnie dresowe, zdają się przyjmować widzów w ramach odwiedzin w swoich domowych pieleszach.

 

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień III Spektakl "Kocham cię, uważaj na siebie" | Divadlo NUDE

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Niedziela, 6 września 2020

Mistrz i Małgorzata - TEATRO TATRO

 

Niestety twórcy tego spektaklu nie wyrazili zgody na transmisję spektaklu, nad czym głęboko ubolewam. Szczególnie że Teatro Tatro zebrał w swoich szeregach najwybitniejszych aktorów, znanych także z telewizyjnych ekranów jak np. Marián Miezga, Lukáš Latinák, Róbert Jakab czy Milan Ondrík. Również reżyser przedstawienia - Ondrej Spišák, nie jest osobą nieznaną w Polsce, wiele lat pracował m.in. w Teatrze Lalka.

 

Cóż, zostaje mi jedynie zostawić Wam krótki filmik, jako namiastkę tego, co działo się w niedzielę w namiocie cyrkowym grupy Teatro Tatro.

 

eu.genus - Med a prach

Szczerze to nie za bardzo wiem, co mam myśleć o tym spektaklu, jak dla mnie był on trudny w odbiorze. O ile w ogóle można jeszcze tutaj mówić o spektaklu, ponieważ na scenie działo się dużo i wszystko było z zupełnie innej bajki - teatr, taniec, muzyka, rzeźba. Przedstawienie wyglądało bardziej, jak jakiś happening lub ewentualnie otwarta próba niż jako przedstawienie teatralne.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień V Spektakl "eu.genus" | Med a prach

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Wtorek, 8 września 2020

 

Tak jak pisałam w poście z zapowiedzią, spektakl pokazał, że wszelka forma artystyczna może być drogą do zadawania pytań i tak było, bo w mojej głowie pojawiło się wiele znaków zapytania. Zdaje się, że to przedstawienie pokazało mi, że jednak wolę teatr w bardziej tradycyjnej formie.

 

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień V Spektakl "eu.genus" | Med a prach

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Wtorek, 8 września 2020

 

Amerykański cesarz - Divadlo Pôtoň/Instytut Teatralny w Bratysławie

 

Po silnym otwarciu nastąpiło mocne i równie emocjonalne zakończenie. Divadlo Pôtoň we współpracy z Instytutem Teatralnym w Bratysławie zaprezentowało przedstawienie oparte na motywach zaczerpniętych ze zbioru reportaży Martina Pollocka Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji. Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że przeniesienie dokumentalnych reportaży na scenę nie było łatwym zadaniem, a twórcom spektaklu udało się oddać to najważniejsze - emocje. 

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień VI Spektakl "Amerykański cesarz" | Divadlo Pôtoň/Instytut Teatralny w Bratysławie

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Wtorek, 8 września 2020

Spektakl przypomina wszystkim, że temat emigracji nie jest żadną nowością i nie dotyczy tylko dalekich regionów, ale emigracja w przeszłości dotyczyła także obecnych polskich terenów, a dawnej Galicji. Tematy wykorzystywania naiwności i słabości innych ludzi oraz handel ludźmi mają korzenie w ubiegłych wiekach. Przedstawienie udowadnia, że mimo upływu dziesiątek lat, mimo zmian jakie zaszły w społeczeństwie, dawne praktyki nie są przeszłością, są tu i teraz, choć czasem wolimy ich po prostu nie dostrzegać.

Dzieje się obok | Przegląd współczesnego słowackiego teatru | Dzień VI Spektakl "Amerykański cesarz" | Divadlo Pôtoň/Instytut Teatralny w Bratysławie

Opublikowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Wtorek, 8 września 2020

Oprócz tematyki, warty uwagi był także układ sceny - artyści postanowili grać na małej przestrzeni i otoczeni widzami. Dzięki temu kontakt i reakcja na linii widz-aktor była podkreślona, a sami widzowie mogli jeszcze bardziej odczuwać emocje pojawiające się na scenie.

Podsumowując

Mimo tego, że nie wszystkie spektakle do mnie trafiły, cieszę się, że Instytut Teatralny postanowił zaprezentować tak szeroki wachlarz współczesnej słowackiej sceny teatralnej. Dzięki temu każdy widz na pewno znalazł coś dla siebie, a sam słowacki teatr przestał być czymś obcym, czymś, co "dzieje się obok".

Mam nadzieje, że to nie ostatnie takie słowackie wydarzenie w Instytucie Teatralnym.

Jeśli spodobał Ci się mój wpis, to będzie mi miło, jeśli:

✦ zostawisz tu swój komentarz

✦ polajkujesz mój fanpage

✦ udostępnisz ten wpis swoim znajomym